Ngày 25-11-2019, Quốc hội ban hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cán bộ, công chức (CBCC) số 22/2008/QH12 và Luật Viên chức số 58/2010/QH12. Theo đó, từ ngày 1-7-2020 một số điểm mới của Luật CBCC và Luật viên chức được sửa đổi, bổ sung, cụ thể như sau:

1. Không còn công chức là lãnh đạo đơn vị sự nghiệp công lập 

- Theo Luật Cán bộ, công chức 2008, người làm việc trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập được xem là công chức. 
- Tuy nhiên, theo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức năm 2019 (có hiệu lực từ 01/7/2020) thì khái niệm công chức không còn đối tượng công chức là công dân Việt Nam, được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội. 
- Người giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý trong đơn vị sự nghiệp công lập được xác định là công chức theo quy định của Luật Cán bộ, công chức năm 2008 mà không còn là công chức theo Quy định của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức năm 2019 thì tiếp tục thực hiện chế độ, chính sách và áp dụng các quy định của pháp luật về cán bộ, công chức cho đến hết thời hạn bổ nhiệm giữ chức vụ đang đảm nhiệm. 

2. Sinh viên tốt nghiệp xuất sắc, nhà khoa học trẻ tài năng được xét tuyển vào công chức 

- Theo khoản 2 Điều 37 Luật Cán bộ, công chức 2008, người cam kết tình nguyện làm việc từ 05 năm trở lên ở miền núi, biên giới, hải đảo, vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn thì mới được tuyển dụng thông qua xét tuyển. 
- Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức năm 2019, Quy định: việc tuyển dụng công chức thông qua xét tuyển được thực hiện theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền tuyển dụng công chức đối với từng nhóm đối tượng sau đây: 
+ Cam kết tình nguyện làm việc từ 05 năm trở lên ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn; 
+ Người học theo chế độ cử tuyển theo quy định của Luật giáo dục, sau khi tốt nghiệp về công tác tại địa phương nơi cử đi học; 
+ Sinh viên tốt nghiệp xuất sắc, nhà khoa học trẻ tài năng. 

3. Luật hóa quy định về tiếp nhận công chức không qua thi tuyển, xét tuyển 

- Từ 01/7/2020: Ngoài hình thức tuyển dụng thông qua thi tuyển và xét tuyển, người đứng đầu cơ quan quản lý công chức quyết định TIẾP NHẬN người đáp ứng các tiêu chuẩn, điều kiện của vị trí việc làm vào làm công chức đối với các trường hợp sau: 
+ Viên chức công tác tại đơn vị sự nghiệp công lập; 
+ Cán bộ, công chức cấp xã; 
+ Người hưởng lương trong lực lượng vũ trang nhân dân, người làm việc trong tổ chức cơ yếu nhưng không phải là công chức; 
+ Tiếp nhận để bổ nhiệm làm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý đối với 1 số chức vụ trong doanh nghiệp Nhà nước, doanh nghiệp Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ. 
+ Người đã từng là cán bộ, công chức sau đó được cấp có thẩm quyền điều động, luân chuyển giữ các vị trí công tác không phải là cán bộ, công chức tại các cơ quan, tổ chức khác. 

4. Có thêm ngạch công chức mới do Chính phủ quy định 

Bổ sung thêm 01 loại ngạch công chức, ngạch này do Chính phủ quy định bên cạnh các ngạch: Chuyên viên cao cấp hoặc tương đương, Chuyên viên chính hoặc tương đương, Chuyên viên hoặc  tương đương, Cán sự hoặc tương đương và ngạch Nhân viên. 

5. Nâng ngạch công chức  

Theo Luật Cán bộ, công chức năm 2008, việc nâng ngạch công chức được thực hiện qua hình thức thi tuyển, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức năm 2019 bổ sung thêm hình thức xét nâng ngạch công chức. 
Việc thi nâng ngạch, xét nâng ngạch công chức phải đảm bảo nguyên tắc cạnh tranh, công khai, minh bạch, khách quan và đúng pháp luật. 

6. Bổ sung một số quy định về kỷ luật cán bộ, công chức 

- Bỏ hình thức kỷ luật “Hoàn thành nhiệm vụ nhưng còn hạn chế về năng lực” thay bằng hình thức kỷ luật “Hoàn thành nhiệm vụ”  
- Cán bộ bị kết án về tội phạm tham nhũng thì đương nhiên bị buộc thôi việc kể từ ngày bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật. 
- Hình thức hạ bậc lương chỉ áp dụng đối với công chức không giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý. 
- 04 trường hợp không áp dụng thời hiệu xử lý kỷ luật cán bộ, công chức: 
+ Cán bộ, công chức là đảng viên có hành vi vi phạm đến mức phải kỷ luật bằng hình thức khai trừ; 
+ Có hành vi vi phạm về công tác bảo vệ chính trị nội bộ; 
+ Có hành vi xâm hại đến lợi ích quốc gia trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh, đối ngoại; 
+ Sử dụng văn bằng, chứng chỉ, giấy chứng nhận, xác nhận giả hoặc không hợp pháp. 
- Mọi hành vi vi phạm trong thời gian công tác của cán bộ, công chức đã nghỉ việc, nghỉ hưu đều bị xử lý theo quy định của pháp luật. Căn cứ vào tính chất, mức độ nghiêm trọng, người có hành vi vi phạm có thể bị xử lý hình sự, hành chính hoặc xử lý kỷ luật. 
- Cán bộ, công chức sau khi nghỉ việc hoặc nghỉ hưu mới phát hiện có hành vi vi phạm trong thời gian công tác thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm phải chịu một trong những hình thức kỷ luật khiển trách, cảnh cáo, xóa tư cách chức vụ đã đảm nhiệm gắn với hệ quả pháp lý tương ứng với hình thức xử lý kỷ luật. 

7. Chỉ còn 3 trường hợp viên chức có biên chế suốt đời 

- Từ 01/7/2020, hợp đồng làm việc không xác định thời hạn chỉ còn được áp dụng với 03 trường hợp sau: 
+ Viên chức được tuyển dụng trước ngày 01/7/2020; 
+ Cán bộ, công chức chuyển thành viên chức; 
+ Người được tuyển dụng làm viên chức làm việc tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn. 
- Trước đây, theo quy định của Luật viên chức 2010 thì sau khi viên chức đã thực hiện xong hợp đồng xác định thời hạn và tiếp tục ký hợp đồng sẽ được ký hợp đồng không xác định thời hạn (thường gọi là biên chế suốt đời). 

8. Kéo dài thời hạn tối đa hợp đồng làm việc xác định thời hạn với viên chức lên 60 tháng 

- Theo quy định tại Luật viên chức 2010 thì Hợp đồng làm việc xác định thời hạn là hợp đồng mà trong đó hai bên xác định thời hạn, thời điểm chấm dứt hiệu lực của hợp đồng trong khoảng thời gian từ đủ 12 tháng đến 36 tháng. 
- Từ 01/7/2020: Hợp đồng làm việc xác định thời hạn có là hợp đồng mà trong đó hai bên xác định thời hạn, thời điểm chấm dứt hiệu lực của hợp đồng trong khoảng thời gian từ đủ 12 tháng đến 60 tháng. 

9. Thêm trường hợp bị đơn phương chấm dứt hợp đồng làm việc 

- Điều 29 Luật Viên chức năm 2010 quy định các trường hợp đơn vị sự nghiệp công lập được đơn phương chấm dứt hợp đồng làm việc với viên chức gồm: 
+ Bị buộc thôi việc; 
+ Do thiên thai, hỏa hoạn hoặc vì lý do bất khả kháng khác khiến đơn vị sự nghiệp công lâp buộc phải thu hẹp quy mô, khiến vị trí việc làm mà viên chức đang đảm nhiệm không còn; 
+ Đơn vị sự nghiệp công lập chấm dứt hoạt động theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền; 
+ Viên chức có 02 năm liên tiếp bị phân loại đánh giá ở mức không hoàn thành nhiệm vụ… 
- Luật sửa đổi năm 2019 bổ sung thêm 01 trường hợp viên chức bị đơn phương chấm dứt hợp đồng làm việc là “viên chức không đạt yêu cầu sau thời gian tập sự”. 

10. Đánh giá viên chức theo các tiêu chuẩn mới 

Một trong những nội dung mới ảnh hưởng đến mọi viên chức từ 01/7/2020 là quy định về đánh giá viên chức. Theo đó, không chỉ nội dung đánh giá viên chức được sửa đổi bổ sung mà số lần đánh giá hằng năm cũng được tăng lên. Cụ thể: 
- Về nội dung 
+ Bổ sung thêm nội dung “chấp hành đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước, quy định của cơ quan, tổ chức, đơn vị”; 
+ Bổ sung thêm tiêu chí đánh giá thực hiện công việc hoặc nhiệm vụ theo hợp đồng làm việc đã ký kết, theo kế hoạch đề ra, theo công việc cụ thể được giao, theo tiến độ, chất lượng thực hiện nhiệm vụ, gắn với vị trí việc làm, thông qua công việc, sản phẩm cụ thể… 
- Về số lần đánh giá 
Không chỉ nội dung mà Luật sửa đổi còn tăng thêm số lần thực hiện đánh giá viên chức. Cụ thể, bổ sung thêm thời điểm đánh giá là khi thay đổi vị trí việc làm, đánh giá theo quý, tháng hoặc tuần, đảm bảo công khai, dân chủ, khách quan, định lượng bằng kết quả, sản phẩm cụ thể… 
- Công khai kết quả đánh giá cán bộ, công chức ở nơi làm việc 
Kết quả xếp loại chất lượng cán bộ được lưu vào hồ sơ cán bộ, thông báo đến cán bộ được đánh giá và công khai trong cơ quan, tổ chức, đơn vị nơi cán bộ công tác. 
Trong khi theo quy định hiện hành, kết quả chỉ được lưu vào hồ sơ và thông báo đến cán bộ, công chức được đánh giá. 

11. Nới lỏng điều kiện xem xét viên chức nghỉ hưu 

- Luật viên chức 2010 quy định không giải quyết nghỉ hưu cho viên chức đang trong thời hạn xử lý kỷ luật, đang bị điều tra, truy tố, xét xử thì từ 01/7/2020, Luật mới đã loại bỏ nội dung “không giải quyết nghỉ hưu” ra khỏi điều luật. 
- Khi viên chức bị khiển trách hoặc cảnh cáo có thể được bổ nhiệm lại nhưng không được bổ nhiệm vào chức vụ cao hơn trong thời hạn 12 tháng. Trong khi, hiện nay đang quy định ““không bổ nhiệm trong thời hạn 12 tháng". 
Như vậy, khi đang trong thời hạn xử lý kỷ luật, viên chức vẫn được xem xét giải quyết nghỉ hưu và trong thời hạn 12 tháng vẫn có thể được bổ nhiệm lại hoặc bố trí chức vụ thấp hơn.